İnsanlık tarihindeki yeri son yüzyıla dayanan plastik kullanımı nasıl olup da günümüzdeki başlıca çevre sorunlarından biri haline gelmiştir?
Tıp alanından uzaya kadar birçok alanda plastik kullanılmaktadır. Otomobil ve uçak üretiminden endüstriyel hayvancılığa kadar sayısız sektörde kullanılan plastik sanayiciliğin adeta temel taşı olmuştur. Plastik kullanılmaz ise modern hayatta kullanılan birçok ürün yok olacaktır. Konfor alanı oluşturan plastiğin gündelik hayattan çıkarılması her geçen gün zorlaşmıştır.
Plastiğin dünyaya olumsuz etkileri olduğu kadar olumlu etkileri de mevcuttur. Özellikle tıp alanında hayat kurtarıcı makinelerde plastiğin üstlendiği rol büyüktür. Aynı şekilde uçakların veya otomobillerin hafiflemesini sağlayarak yakıt tasarrufu sağlamıştır. Böylece karbon emisyonu azalmıştır. Ancak plastik kullanımında tek seferlik kullanım alışkanlığı dünyayı olumsuz etkilemiş ve dönüştürülemeyecek oranda büyüklükteki atıkları oluşturmaya başlamıştır. Tüketim oranı her geçen gün artmıştır. Dolayısı ile bir alışkanlığa dönmüş toplumların sosyolojik değişimine neden olmuştur. Toplumlar için tek kullanımlık plastikleri tüketmek artık bir davranış biçimidir.
Tek kullanımlık plastik ürünler günümüzde her yıl üretilen plastiğin yüzde %40'ına karşılık gelmektedir. Tek kullanımlık ürünlerin birçoğunu naylon poşetler, yiyecek ve içecek ambalajları oluşturmaktadır. Kullanım ömürleri dakika ve saat aralığında değişen bu ürünler kullanıldıktan sonra çoğu dönüşemeyecek halde çöp olarak biriktirilmektedir. Doğada yüzyıllar boyunca fosil yakıt temelli içeriğini koruyarak çözünmeden kalmaktadır. Tüm canlıların sağlığını tehdit eden plastiğin hammaddeleri aslında ekolojik düzeni korumayı zorlaştırıp maliyeti arttırmaktadır.
Her geçen gün, plastik kirliliği artmaktadır. Plastiklerin geri dönüştürülemediği alanlar için çöp depolama sistemleri yetersiz kalmaktadır. Özellikle gelişmemiş bölgelerde büyük yığınlar oluşturmaya başlamıştır. Kirliliğinin olumsuz etkileri günümüzde ciddi boyutlara ulaşmıştır. Plastik üretimi 1950'li yıllarda 2,3 milyon tonla sınırlıyken 2015'te 448 milyon tona ulaşmıştır. Sayının 2050 yılında ikiye katlanarak 1 trilyona yakın olacağı tahmin edilmektedir. Önüne geçilemeyen hızlı artışın, kirliliğinin olumsuz etkilerinin artacağı ve ekolojik denge için oldukça tehlikeli boyutlara ulaşacaktır.
Yazar:
Furkan Ünal
Kaynakça:
https://www.nationalgeographic.com/environment/article/plastic-
pollution
https://www.unep.org/plastic-pollution
https://www.bbc.co.uk/newsround/42810179
https://serc.carleton.edu/NAGTWorkshops/health/case_studies/plastics.
html
コメント