Karbon denkleştirme, sera gazı emisyonunu telafi etmeyi amaçlamaktadır. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin giderilmesi adına ortaya çıkarılmış bir çözümdür. Bu anlamda çevre için az hasar yaratacak çözümler araştırılmıştır. Bunlardan bir tanesi de karbonu denkleştirmedir. Karbon denkleştirme aynı zamanda uygulanmakta olan finansal bir araçtır. Karbon denkleştirme ile şirketler, kurumlar, devletler ya da kişiler kullandıkları araçlarda, üretimde ya da evde, iş yerlerinde açığa çıkardıkları karbon ayak izini dengelemektedirler. Sera gazı emisyonun azaltmak ve karbon denkleştirmesinden yararlanmak için kurum ve kuruluşlar hatta kişiler birçok şey yapabilirler. Bu anlamda karbon denkleştirme piyasası ayrı olarak kurulmuştur.
Karbon Denkleştirme Piyasası Nedir?
Karbon denkleştirmeleri için iki tür piyasa vardır. Bunlardan bir uyumluluk adına bulunulan diğeri ise gönüllülük adına bulunulanlardır. Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Planı gibi uyumluluk piyasasında bulunan şirketler, hükümetler veya diğer kuruluşlar, yılda salmalarına izin verilen toplam karbondioksit miktarına ilişkin zorunlu ve yasal olarak bağlayıcı sınırlara uyarlar. Bu noktada karbon denkleştirmeleri satın alır ve bu zorunlu sınırlara uymadıkları takdirde para cezası veya yasal yaptırım gibi sonuçlar ile karşı karşıya kalırlar.
World Bank State ve Trends’in 2020 yılında yayınlamış oldukları rapora göre 61 karbon fiyatlandırma inisiyatifi küresel olarak uygulanmakta veya uygulanması için planlanmaktadır. Aslında yapılan bu 61 adet yapılan tarifeler hem emisyon ticaret planlarını (üst sınır ve ticaret sistemleri gibi) hem de karbon vergilerini içeren fiyatlandırma inisiyatifleridir. Karbon pazarlarını temsil etmektedirler ancak hepsi karbon denkleştirme hükümlerini içermemektedirler. Sadece kurum ve kuruluşların faaliyetlerinde emisyon azaltışlarını sağlanmalarına daha fazla vurgu yapmaktadırlar.
Orjinal Uyumluluk Karbon Piyasası Nedir?
Kyoto Protokolü'nün Temiz Kalkınma Mekanizması (CDM) tarafından başlatılmıştır. Ancak Kyoto Protokolü 2020'de sona erecek ve yerini Paris Anlaşması alacaktır. Bu durum bir değişikliğe neden olmayacak ve uyumluluk devam ettirilecektir.
Kyoto Protokolü'nü imzalayanlar için CDM tarafından kolaylaştırılan bir karbon piyasası oluşturulmuştur. Orijinal uyumluluk karbon piyasasında bulunanlar, düşük ve orta gelirli ülkelerden yüksek gelirli ülkeler tarafından karbon denkleştirme alımları yoluyla (kısmen) etkinleştirilen zorunlu emisyon azaltma hedeflerini kabul etmiş olmaktadırlar.
Yazar:
Çağın Ergün
Kaynak:
Comments