ISO 14000, bir standartlar setidir. Dünya çapındaki şirketlerin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. 1996 yılında ISO tarafından tanıtılmış ve 2015’te tekrar düzenlenmiştir. ISO 14000 sertifikası isteğe bağlı alınır ve zorunlu değildir. İSO tarafından paylaşılan verilere göre dünya çapında yaklaşık 300.000’den fazla kurum bu sertifikaya sahiptir.
ISO 14000 bir çevre yönetim sistemidir. İş yapmanın çevreye duyarlı standartlarını elde etmek ve sürdürmek için gereksinimleri içermektedir. Ürün üretiminden, ürün performansına ve nihayetinde ürünün elden çıkarılmasına kadar tüm iş süreci göz önünde bulundurmaktadır.
ISO 14000 Standart Seti İçinde Hangi Temel Standartlar Yer Almaktadır?
Standart setinin adı aslında ISO 14000’dür. Ancak set yapısına ISO 14001 denmektedir. Çünkü ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardına göre Çevre Yönetim Sistemi Kurulur ve ISO 14001 Standardına göre denetimler yapılmaktadır. Standart setinin adı 14000 olması dolayısı ile sertifikaya bu isim verilse de doğrusu ISO 14001’dir.
ISO 14000 Standart Seti İçinde Yer Alan Standart Setleri Nelerdir?
1.ISO 14001: Çevre Yönetim Sistemleri – Kullanım Rehberlik ile Şartname,
2.ISO 14004: Yönerge Standardı,
3.ISO 14010 - ISO 14015: Çevre Denetimi ve İlgili Faaliyetler,
4.ISO 14020 - ISO 14024: Çevresel Etiketleme,
5.ISO 14031 - ISO 14032: Çevresel Performans Değerlendirmesi,
6.ISO 14040 - ISO 14043: Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi,
7.ISO 14050: Sözlük yer almaktadır.
Nasıl ISO 14000-1 Sertifikası Alınmaktadır?
ISO 14000 sertifikası, üçüncü taraf tarafından onaylanmış bir denetçinin ya da danışmanlık kurumlarının tüm gereksinimlerin karşılandığını doğrulaması ile elde edilmektedir. İlk olarak denetim ya da danışmanlık şirketi ile iletişim kurulmaktadır. Sonrasında durum tespitleri yapılıp raporlamalar yapılmaktadır. Yapılan raporlamalar ile şirketlerin öncelikleri tespit edilmektedir. Belge alma talebi sonucunda ilgili yasal mevzuatlar belirlenmektedir. Şirketlere veya kurumlara raporlar sonucunda gerekli bulunan eğitimler verilecektir. Yapılacak olan geliştirmeler şirketlerin sistemlerine uyarlanacak ve başvuruda bulunulacaktır.
ISO 14000'in Öngörülen Faydaları Nelerdir?
ISO 14000 sertifikasının alınması, şirketler için bir pazarlama aracı olarak kullanılabilmektedir. Şirketlerin çevreye verdikleri önemi kanıtladığı bir belgedir. Diğer şirketlere nazaran doğaya daha az zarar verdiklerini ve sorumlu üretim veya hizmet anlayışı içinde olduğunu tüketiciye ve yatırımcıya kanıtlanmaktadır.
Aynı zamanda, devlet tarafından uygulanan çevresel düzenlemeleri karşılamasında yardımcı olmaktadır. Doğal kaynakların verimli kullanılması sonucu maliyetleri azalacak ve verimleri yükselecektir. Çevresel etkilenmelerden kaynaklanan maliyetler düşmeye devam edecektir.
Ek olarak, raporlamalar sonucunda şirketlere uygun bulunarak verilen eğitimlerden sonra çalışanların çevre bilincinde bir artış olmasının yanı sıra kurum kültürü olarak bir çevre bilinci oluşturulmuş olacaktır.
Şirketlerin ISO 14000 belgesi alması ile ulusal ve uluslararası çevre yasalarına ve sözleşmelerine uymaları kolaylaşacaktır. Bu sayede yatırım oranını arttıracak ve dış pazarda satış oranını arttırmış olacaktır. Sektördeki yüksek rekabette güçlü bir imaj elde edilmenin yanı sıra dış pazarda satış oranın arttırılmasının yanı sıra görünürlülüklerini dış pazarda da artırmış olacaktır. Bu sayede yabancı yatırımcı bulma ihtimallerini yükseltmiş olacaklardır. ISO 14000 sertifikası olan özellikle Avrupa menşeili tedarikçiler aynı sertifika içinde yer alan tedarikçileri kullanmayı tercih etmektedirler.
Maliyetlere ilişkin risk yönetimi açısından, ISO 14000 standartlarını karşılıyor olmak, kaynakların verimli kullanımını, atıkları sınırlamayı, geri dönüşümü ve hatta daha önce bertaraf edilmiş yan ürünler için yeni kullanım alanları bulmayı vurguladığı için maliyetlerin düşürülmesine yardımcı olmaktadır.
ISO 14000 Belgesi Alma Maliyeti Nedir?
Greenbiz'e göre, bir çevre yönetim sistemi, kuruluşun büyüklüğüne ve faaliyet gösterdiği iş türüne göre, milyonlarca dolara da binlerce dolara da mal olabilmektedir. Hem maliyetleri hemde faydaları, standartları benimseyen kuruluşun doğasına bağlı olarak büyük ölçüde değişmektedir. Örneğin, bir petrol sondaj şirketi, standartları bir perakende operasyonundan daha külfetli olabilecektir.
Yazar:
Çağın Ergün
Kaynakça: