Avrupa Birliği ekonomisini sürdürülebilir bir ekonomik modele dönüştürmeyi amaçlamakta olan bir büyüme stratejisidir. Yeni bir büyüme modelidir. Paris İklim Anlaşması sonrasında ortaya çıkan bir modeldir. 2019 yılında ortaya atılan bir aslında devletler arası bir konsensüstür.
Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı ile belirli başlı hedefler konmuştur. Avrupa Birliği’nin 2050 yılına kadar sera gazı yayımı nötrlenmektedir. Kaynak kullanımı artırmadan revizyon yapılmak istenmektedir. Yeşil ekonominin geliştirilmesi için ayrıca bir kaynak ayrılmamıştır.
Yeşil Anlaşma, hâlihazırda fosil yakıtlara bağımlı olan ulusların yenilenebilir enerjiye geçişte geride kalmamalarını sağlayacak önlemleri de içermektedir. Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı Yatırım Planı ile nasıl ilerleneceği belirlenmiştir. Toplam 1 trilyon Euro tutarında iki ana finansman akışından oluşmaktadır. Yüksek riskli projelere yatırım ve özel yatırımı mümkün kılacak bir AB bütçesi garantisi sağlanmıştır. Ayrıca Avrupa İnovasyon Konseyi, Avrupa Birliği Yeşil Anlaşmasının hedeflerine katkıda bulunan ve pazar yaratan yeniliklere yatırım yapmak için 300 milyon Euro'luk bir bütçe ayırmıştır.
Geçişin daha adil olması için, dönüşümden en çok etkilenen bölge ve sektörlere odaklanan Adil Geçiş Mekanizması önerilmiştir. Bu mekanizma için 100 milyar Euro’luk fon AB bütçesi ve İnvestEU programları tarafından sağlanmıştır. Bu fon yalnızca fosil yakıt ve karbon salımının yüksek olduğu bölgeler için geçerlidir.
1990’dan bugüne kadar AB’deki sera gazı oluşumu %25 azaltılmıştır. Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat ilk hedef olarak 2030’ belirlemiştir. Sera gazı emisyonlarının yüzde 50 oranında azaltmak ilk önceliktir. Ayrıca Avrupa İklim Yasası, Yeşil Mutabakata hedeflere ulaşılması için katkıda bulunmaya başlamıştır. Avrupa Birliği yasaları emisyon azaltma hedefleri için tekrar gözden geçirilmeye başlanmıştır.
Yeşil Mutabakat, “Fit For 55” paketi, Avrupa Birliği’nin hedefe erişmek üzere izleyeceği yolu gözler önüne sermektedir. Belirlenen hedefler dahilinde büyüme stratejisi oluşturulmuştur.
Yeşil Mutabakat ile Belirlenmiş Olan Sekiz Ayrı Politika Nedir?
Belirlenmiş olan sekiz ayrı başlık dahilinde birçok uygulamalar ve değişiklikler yapılacaktır. Bunlar:
1. İklim,
2. Enerji,
3. Tarım,
4. Endüstri,
5. Çevre ve okyanuslar,
6. Araştırma,
7. İnovasyon,
8. Ulaşım ve
9. Finanstır.
Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat’ının Ticarete ve Ekonomiye Etkileri Nelerdir?
İthalat ve ihracatın %16’sı Avrupa Birliği ülkeleri tarafından gerçekleşmektedir. Avrupa Birliğini dünya ihracat pazarının en güçlüsü konuma getirmiştir. Avrupa Yeşil Mutabakatı ile ticarete taraf olan ülkelerin yasaları da değişmeye başlamıştır. Uluslararası yasa değişimlerine sebep olmuştur. Üye olmayan ülkelerde zorunlu politik etkiler doğurmuştur.
Karbon salınımı yüksek olan ülkelere ihracat konusunda kısıtlamalar konmuştur. Satışlarında sınırlamalara tabi tutulmuştur. Öncelikli kural olan karbon salınım alanlarını azaltmak istenmektedir. En çok enerji piyasası içinde kömür sektörü, tekstil sektörü, kimya sektörü, seramik sektörü ve kâğıt hamuru gibi sektörler etkilenmiştir.
Şirketler bireysel yatırımlar sonucunda üretimdeki salınımı azaltıp yeni sisteme uyum sağlamaya başlamışlardır. Bireysel çabalar nedeni ile yüksek ek maliyetlere sebep olmaya başlamıştır.
Avrupa Yeşil Mutabakatı İçinde Türkiye’nin Yeri Nedir?
Dünya gündeminde gittikçe önem kazanan iklim krizi ve yeşil dönüşüm adımları hızlanmaya başlamıştır. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, Paris Anlaşması gibi oluşumlara Avrupa Yeşil Mutabakatı’da eklenmiştir. Avrupa Yeşil Mutabakatı’na katılım ile büyüme ve dönüşüm hızlanmaya başlamıştır.
Türkiye bu hızlı değişime ayak uydurmak için mevzuatlar hazırlamıştır. Ticaret Bakanlığı mevzuatı hazırlamak üzere yetkilendirilmiştir. Yeşil Mutabakat Eylem Planı başlığı altında birtakım yönetmelikler hazırlanmıştır.
Ticaret Bakanlığı’nın Hazırladığı Yeşil Mutabakat Eylem Planı Nedir? Neleri Kapsamaktadır?
Sürdürülebilirlik kavramını ekonomiye dahil düşüncesi ile bu plan hazırlanmıştır. Kamu, kuruluş ve özel sektör iş birliği ile risklerin fırsata dönüştürülmesi amaçlanmıştır. Türkiye’de gerçekleştirilen Eylem Planı kapsamında 9 ana başlık belirlenmiştir. 9 ana başlık altında toplam 32 hedef ve 81 eylemi içermektedir.
Belirlenen başlık ve hedefler kısaca şunlardır:
1. Karbon düzenlemeleri ile salınım sınırlandırılmış,
2. Yeşil ve döngüsel ticarete dayalı bir ekonomi inşa edilmiş,
3. Yeşil finansman sistemleri oluşturulmuş,
4. Enerji alanında temiz enerji diye geçen yeşile dayalı yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı sistemler yapılmış,
5. Sürdürülebilir tarıma yönelinmiş,
6. Sürdürülebilir ve akıllı ulaşım araçlarına geçilmiş ve
7. İklim değişikliği ile mücadele için Ar-Ge çalışmalar yapılacaktır.
Yazar:
Çağın Ergün
Kaynakça:
Bình luận